موشین

موشین :

سومین مرحله از آموزش ذن برای تسلط بر ذهن «موشین» یعنی ذهن بدون فکر یا ذهن بدون خیال، ذهنی تهی است. و اشاره به حالتی دارد که هیچ فکری در فضای ذهن نباشد، و انسان کاملاً در لحظه­ حال غرق و غوطه‌­ور شود. شبیه حالتی که کودکان به­ هنگام تماشای کارتون یا بازی دارند. در وضعیت موشین ذهن عاری از ترس، خشم، شفقت، شک، استدلال و هرچیز دیگری است. ذهن در فراموشی مطلق به سر برده و تنها از ضمیر ناخودآگاه‌­اش پیروی می­کند. شعور باطن (حافظه عادتی) هدایت انسان را در حالت موشین به عهده دارد. سیال ذهن او مثل آب زلال جاری است. هیچ آلودگی و زباله‌ا­ی در ذهن یافت نمی­شود. اگر در نقطه‌ای آب جمع شود (راکد گردد) یعنی فکری در او بروز کند. بلافاصله از حالت «موشین» خارج می­شود. هرکس سال‌ها وقت نیاز دارد تا توانایی ورود به موشین را به­ دست آورد. ذهن همواره از هیاهوی افکار درحال گذر از آن مثل: آرزوها، خاطره‌­ها، هیجانات و نگرانی‌ها، پُر است، و همگی هم سیال و جاری­اند. عبور همه این­ها جنجالی در ذهن برپا می­کند. درست مثل چهارراهی شلوغ و پر ازدحام، مغز حتی در زمان خواب هم فعال است. خاطرات و افکار سرگردان در ذهن و تربیت غیرمنطقی آن­ها موجب خواب دیدن می­شود. زمانی که افکار و امیال و آرزوها و دل مشغولی‌های خوب و بد به ذهن هجوم نیاورند. نگرانی، برنامه ­ریزی، احساسات پا نگیرند. آن­ وقت آرامش جایگزین می­شود. این آرامش همان «مدیتیشن یا مراقبه است». با ذهن مشغول نمی­توان به مراقبه دست پیدا کرد. مراقبه مقدمه‌ای برای رسیدن به موشین است.

تمرین و تلاش و سخت­ کوشی و جدا کردن خود از باورهای جاری زمینه ­ساز مدیتیشن هستند. تلأطم درون را باید مهار کرد. سکوت و آرامش را جایگزینش نمود و در مسیر رسیدن به توانایی حضور در لحظه حال. فارغ از هرچیز اکنون ناب را به وضوح دید. (یکی از راه‌های رسیدن به این توانایی دنیای هنرهای رزمی (کاراته) است. این­جانب چون  بیش ­از سه دهه از عمر خود را صرف آموزش کاراته نموده‌ام. با مشاهده عینی عرض می­کنم که افراد زیادی با مشکلات روحی بعد از ماه‌­ها تمرین کاراته درصد زیادی از فشارهای منفی روانی‌شان را از دست داده‌­اند و یکی از عمده‌­ترین دلایل آن تمرینات مکرر ذن بوده که یکی از ارکان اصلی کاراته است).

به کودکان نگاه کنید، به بازی کردن­شان، وقتی آن­ها خسته می­شوند در هر شرایطی به خوابی شیرین فرو می­روند. کاری که پدر یا مادرشان نمی­توانند انجام دهند. چرا؟ چون کودک در لحظه زندگی می­کند. ذهن‌­اش از هر نوع فکر تحمیلی، دلواپسی،  نگرانی‌های بی‌معنی و پوچ، تهی است. و آرامش و سکون دارد. اما پدر و مادر او حسابگرند، مدام در ذهن خود تجزیه تحلیل‌های بعضا بی‌مورد می­کنند. به فکر شدن و نشدن­‌ها هستند. دنبال مفاهیم پیچیده و دلایل و جمع­بندی­‌های آماری‌اند و قضاوت‌های بی­ سرو­ته­ که تمامی ندارد و آینده‌ای که هرگز نمی­رسد. و این است که معصومیت و پاکی روان دوران کودکی را انسان‌ها در بزرگسالی از دست می­دهند و ذهن آن­ها آلوده و روح­شان به ­نوعی اسیر می­شود. «موشین» به عنوان سومین مرحله آموزشی ذن در حقیقت همان شرایط دوران کودکی را برای ما فراهم می­سازد. در اصل باید ذهن را تربیت کنیم همان­طور که همه جوانب دیگر خود را از جسمی تا معنوی در طول زندگی آموزش می­دهیم. ذهن نیز نیاز به آموزش دارد.

سه مرحله ایشین- زانشین و موشین- و استفاده از روش­های مراقبه (مدیتیشن) فرآیند آموزش ذهن در جهت پالایش از افکار منفی و مزاحم و گرایش به سمت مثبت­ نگری در مسير کسب آرامش و احساس خوش­بختی است.

­