نقاط حساس

«محلى كه در اثر فشار يا ضربه‌­اى كوچك، درد زيادى به شخص وارد مى­كند». بحث­ هاى زيادى، بين كارشناسان و تحليل­گران هنرهاى ­رزمى، درباره­ نقاط ­حساس وجود دارد. بسيارى معتقد به­ كارگيرى نقاط ­حساس هستند، گروهى ديگر، آن را بى ­ثمر و تنها در چارچوب باشگاه، قابل قبول و عملى مى­دانند. اگر به نظريه­ هر دو گروه توجه كنيم، درمى­يابيم كه پشت ظاهر آن­ها، يك عامل مشترك وجود دارد: «يافتن راهى بهتر برای عملى‌تر شدن دفاع شخصى». موضوعى كه بیش­تر هنرجویان هنرهاى ­رزمى به دنبال آن هستند.

يكى از نقاط ضعف تمرینات غالب سبک‌های رزمى، نیاموختن چگونگی مقابله با آدم­‌هاى قوى­تر، گردن كلفت­تر و سريع­تر است. البته در دوران آموزش هر هنرجویی به قدری توانايى مبارزه، ضربه­ مشت و ضربه­ پا دست پیدا می­کند، ولى گاهى حريف و مهاجم، خيلى بزرگتر و قوى­‌تر از ما است، پس چه بايد كرد؟

بايد راهى براى برترى و تفوق بر او پيدا كنيم; يعنى روشی كه بتوانيم مهاجمى قوى­تر، بزرگتر و سريع­تر را از پا درآوريم. براى اين منظور نياز به فنون و تبحرى داريم، تا کسی كه تحت­ تأثير مواد مخدر، الکل و… قرار دارد يا روانى است را مغلوب کنیم. «علم و دانش نقاط حساس (Pressure Points) بر همين اصل تكيه دارد و معتقد است كه با شناسايى نقطه‌هاى آسيب­‌پذير بدن مهاجم، و زدن ضربه­‌اى به­ جا، درد فلج ­كننده­اى به او تحميل نماييم. همان­گونه كه گفته شد، خيلى‌­­ها نقاط حساس را باور ندارند و يك مشت، يا يك ضربه­ پا را عملى‌­تر و ثمربخش‌­تر مى­دانند».

ضربه به دماغ، گلو، بيضه، چشم و… از جمله مواردى است كه قطعاً منجر به درد مى­گردد. شناسايى نقاط حساس و آسيب‌­پذير بدن، و ضربه زدن به آن نقاط، در مواقع ضرورى، بسيار موثر است. البته شرايط روحى را كه منجر به بالا رفتن آدرنالين مى­شود را نبايد فراموش كرد. نظريه‌­اى قديمى در هنر جنگ و نظامى‌­گرى مى­گويد: «از جايى به دشمن حمله كن كه متوجه آن نيست يا دفاعی ضعيف دارد». در بحث دفاع شخصى و مقابله با مهاجمى شرور، بايد حمله و ضربه به قسمت‌هاى آسيب پذير او مد نظر باشد. بيش­تر افراد، مراقب نقاط آسیب‌پذیر، مثل چشم، دماغ، بيضه، و شکم هستند، ولى، نقاط حساس بسيار زياد ديگرى هست. كه در صورت زدن ضربه‌­اى صحيح به آن جا، درد شدیدی به مهاجم می­شود.

نقاط حساس روى، چانه، شقيقه، ميان ابرو، پشت گوش، ساعد، بازو، ساق پا و خیلی جاهاى ديگر. در صورت شناخت درست، با زدن ضربه‌­اى به­ جا، شوكى ناگهانى و دردى فلج كننده به حريف يا متخاصم وارد مى­شود كه موجب بى­ هوشى، زمين خوردن، از كار افتادن و حتى در پاره‌­اى موارد مرگ وى خواهد شد.

در يك درگيرى از بسيارى نقاط حساس، به­ عنوان نوعى روش دفاع واقعى، مى­توان استفاده كرد. در تمرينات كلاسيك، بايد از زدن ضربه به آن نقاط جداً پرهيز نمود. خطرناك و مرگ ­آور بودن اين نقاط، باعث مى­گردد بسيارى از استادان از آموزش و نشان دادن آن­ها، به هنرجويان تازه­ كار خوددارى كنند. بعضى از اين نقاط حساس، روى بدن انسان آن­قدر خطرناك هستند كه ضربه زدن به آن­ها درصورت شناخت و آشنايى كافى، بى ­درنگ منجر به فلج شدن و از كار افتادن حريف و يا حتى مرگ وى مى‌گردد. يك بار ديگر جمله­ قبل را به ياد آوريد: «از نقطه‌­اى به حريف حمله كنيد كه كمترين پوشش و حفاظت را از آن مى­ كند».

مهاجم يا با پا ضربه مى­زند و يا دستش را جلو مى­آورد تا به شما آسيب برساند. نود درصد مواقع، مهاجمان براى حمله از بازو و دست استفاده مى­كنند. دست و بازوى باز شده­ مهاجم، منطقه­ آسيب‌­پذير و نقطه­ ضعف او محسوب مى­گردد، به ­شرطى ­كه بدانيد به كجاى دست او ضربه بزنيد. يعنى در واقع نقاط ضعف و حساس آن را بشناسيد. اگر ضربه به ­جا و درست وارد شود، از شوك لحظه‌اى، تا فلج آنى و درد ناگهانى را براى او به همراه خواهد داشت.

آشنايى و شناخت كامل نقاط­ حساس و حياتى بدن، روى سر، گردن، دست، سينه، بازو، پاها، كمر و… شما را به دانشى كامل و كافى، براى استفاده در مواقع ضرورى، رهنمون مى­سازد. تعداد زيادى از اين نقاط، روى سر و گردن واقع شده‌اند. بازو و ساعد، كف دست، سينه، ران، ساق پا و كف پا اين قسمت­‌ها نيز داراى نقاط بسيار حساسى هستند. در صورت وارد نمودن ضربه‌­اى درست، به­ جا و به­موقع، درد فلج كننده­ ايجاد مى­شود.

نقاط حساس يا حياتى، با نقاطى كه در طب سوزنى از آن­ها استفاده­ پزشكى مى­شود، كاملا متفاوتند. شناسايى، درك و تبحر پيدا نمودن در علم (Pressure Points) نياز به زمان، ممارست، پى­گيرى، استمرار و تمرين دارد و مثل هر فن و تجربه­ ديگر، به سادگى و راحت به دست نخواهد آمد. بعضی­ها فنون نقاط­ حساس را قبول ندارند؟ مطمئن هستم، اين فنون را خيالى نمى‌­پندارند، شايد يادگيرى چنین مطالبى را سنگين مى‌­دانند. شايد تكنيك­‌هاى نقاط حساس براى این گروه عملى نيست. يا اساساً تجربه­‌اى ندارند یا فنون و مثال‌ها و تعريف‌هايى كه از قبل داشته­‌اند، براى‌شان كارساز و عملى نبوده یا با منطق فكرى­شان سازگار نيست. اميدوارم كه بتوانم شرايط واقعى و عملى نقاط حساس و اجرايى بودن آن­ها را به شما نشان دهم، تا با تشريح و بررسى علمى به نتايج مثبتى دست پيدا كنيد.