هر فردي تنها يك بار به” درجه دان” يك مي رسد.آرزوي بسياري از افراد حتي آنهايي كه كاملاً با فنون كاراته آشنايي ندارند،اينست كه بتوانند به درجه شودان نائل شوند .آنها آرزوي كمربند سياه شده را مي كنند كه فقط در عرض سه يا شايد پنج سال به آن رسيده اند,تا بگويند ما در اين رشته ديگر ماهر (استاد)شده ايم .جاي تأسف است كه چنين افرادي هنوز به طرز تلقي جامعي از اين هنر دست نيافته اند.اگر چه شايد فنون كاراته را خوب انجام دهند,ولي آنها نمي دانند كه همانطور كه بدن و مهارتهاي تكنيكي شان به درجه اي از استادي رسيده است ,عقل و فهم آنها نيز بايد به همان درجه از آگاهي و دانايي رسيده باشد.مقوله كاراته به معني ”انجام” دادن تكنيك به صورت ماهرانه نيست بلكه يعني از سر تا پا كاراته ”بودن”در واقع رسيدن به شودان فقط داشتن مهارت در فنون و تكنيكها نيست و بايد دقت كنيم كه ’دان’مفهوم ديگري دارد.
”دان”دو مفهوم دارد كه معمولا در باشگاه هاي تمرين از آنها چشم پوشي مي شود.اول شاگرد,دوم ”فرد”.در اين رابطه كسي كه به درجه شودان مي رسد را مي توان با شاگرد اول مقايسه كرد.شودان به معني استاد و كارشناس نيست بلكه مرحله اي است كه هر كس براي ياد گرفتن ”كاراته”واقعي بايد از اين مرحله شروع كند.بهترين برداشت از معناي دان را در فنون جنگي ژاپني و حرفه هاي ديگر ژاپني ها مشاهده مي كنيم .ممكن است كسي درجودو,كندو كيودو و غيره شودان شود و ممكن است فرد ديگري دربازي شطرنج يا حرفه باغباني.در تمام اين فعاليت ها ”به درجه شودان رسيدن”به منزله توانايي براي شروع يادگيري بوسيله پرسش و سوال است.
”به درجه شودان رسيدن”تا اندازه اي معادل فارغ التحصيل شدن از دبيرستان مي باشد.كسي كه آرزوي يادگيري بيشتري دارد ,هنوز دانشگاه را در پيش رو دارد.دو سال اول دانشگاه را شايد بتوان به نيدان دان دو يا شاگرد كلاس دوم تشبيه كرد.كسي كه دانشگاه را تمام كرد ,به درجه سان دان (دان۳) رسيده است. در اين مرحله از مهارت وشناخت فرد مي تواند به تدريس بپردازد ولي هنوز يك مدرسه تكميلي و مهارتي در پيش روست,اگر او واقعاً بخواهد در اين هنر به درجه استادي برسد.اگر فرد ادامه دهد و اين درجه را به دست آورد به او يادان (دان۴)مي گويند.و اگر كار تدريس را ادامه بدهد تا درجه دكترا را بگيرد به او گودان (دان۵) گويند.او استاد حرفه خود مي شود. البته در مقام و درجه يا دان ۶ كه جزء درجه هاي ”رنشي”هستند,آنها همانطور كه معلمند, شاگرد نيز مي باشند.يعني براي كسي كه حتي دكتراي خود را گرفته است ,اين پايان تحصيل او نيست.آنها ابتدا به صورت آنترن خدمت مي كنند,سپس تحصيلات خود را تا فوق دكترا ادامه مي دهند و بعد در مورد حرفه خود با عقل وخرد خود كمك مي كنند.به اين مراحل,”كيوشي”گويند درواقع درجات استادي بزرگ , دان ۷ و بالاتر هستند.
درك دوم از دان ”اولين مرد يا زن”شدن است.در اين رابطه تمام درجات ”كيو”براي كودكان است .نبايد اشتباه برداشت شود . دان و كيو مراحل به ترتيب زماني پيشرفته ,نيستند.وجه تمايز بين دان وكيو بين فرد مسن تر و فرد جوانتر نيست.درجه كيو كه درمورد جوانها يا كودكان به كار مي رود , اشاره دارد به مرحله اي از مهارت و شناخت حرفه و نه سن فرد. دقيقاً مثل وقتي كه, كلمه تازه وارد را براي تشريح فردي كه هنوز در انجام عملياتي بي تجربه است , به كار مي بريم . اعضاي جديد , مي توانند بين ۱۷ تا ۳۶ سال سن داشته باشند.به همين ترتيب نبايد غير معقول باشد اگر فرد ۳۸ ساله اي را در باشگاه تمرين ببينيم كه داراي درجه كيو باشد
بنابراين درجات كيو براي آنهايي است كه در تجربه و شناخت كاراته ”جوان ”هستند به درجه شودان رسيدن به معناي ”بزرگ”شدن در اين موارد است.بدين معني كه فردي از نظر روحي به بلوغ ميرسد و در تكنيكها به اندازه كافي ماهر مي شودتا جائي كه به ”بزرگان ”بپيوندد.دوباره اين بدان معنا نيست كه فرد به درجه كارشناسي رسيده,بلكه بدين معني است كه از او ديگر اتخاذ تصميم جدي براي ادامه تحصيلات انتظار ميرود. اين فرد بوسيله افراد ديگري مثل خود او تدريس مي شود.در باشگاه هاي سنتي رايج است مثلاً سن سي با شاگرد تازه وارد صحبت نمي كند و به او تدريس نمي كند تا زماني كه شاگرد به درجه شودان برسد. دستورات و تدريس هاي درجات كيو بوسيله سمپاي, براي كمربندهاي پايين تر اجرا مي شوند و به اين ترتيب اشتباهات و خطاهايي كه فرد تازه كار مرتكب مي شد ديگر تكرار نخواهد شد.
درك ديگري از دان نيز وجود دارد كه در خيلي از باشگاه ها واقعاً به آن توجه نمي شود .براي درك آن ما بايد مختصر تلاشي بكنيم تا اهميت خانواده رادر جوامع شرقي بفهميم. براي مردم مشرق زمين, خانواده ,مركز زندگي است .اين احساس را مي توان به وضوح در كودكان آنها مشاهده كرد.تولد هر كسي به معني مديون شدن او به خانواده خود است. او همچنين به خواهر و برادر ,پدربزرگ,مادر بزرگ و تمامي بستگان كه فاميل او را تشكيل ميدهند ,مديون است و نه تنها به امنيت غذايي بلكه به پرورش و رفاه ايشان نيز وابسته است .اين چنين اهميت دادن به خانواده جزء اصول كونفوسنيوئیسم و شينتو مي باشد كه در راستاي بوديسم در واقع استحكام اخلاقي ژاپني ها راباعث مي شوند.اين وضعيت با همان ترتيب به باشگاه هاي تمرين آنها نيز منتقل شده است .
سن سس معناي آموزگار را ندارد.در ژاپن احترام به افراد مسن از اهميت خاصي برخوردار است .براي مردم مشرق زمين ,مسن يا پير بودن يعني فرد به اندازه كافي عاقل بوده است كه توانسته تا اين حد عمر كند . برخي ممكن است پدربزرگ خود را سن سي يا “فرد محترم “صدا بزنند . آنچه كه به تنهايي موجب مي شود به او احترام بگذارند, توانايي او در بقا و غلبه بر مشكلات است . او حتماً از زندگاني دراز خود درس هاي زيادي گرفته است . پس چيزهاي زيادي براي ياددادن به جوانها دارد. به طور مشابه سمپاي به معناي ساده ارشد است و نه سابقه مانند سن سي , ممكن است كسي عموي خود را سن سي برادر بزرگ خود را سمپاي خطاب كند.
اگر بخواهيم از ديد بزرگان دان رادرك كنيم بايد به آن صورت زمينه و قرينه اين حس قوي خانوادگي شرقي نگاه كنيم. در واقع به درجه شودان يعني قبول شدن در خانواده باشگاه به عنوان يك عضو بالغ ,درجه اي از شناسايي و مسئوليت است.اما در تنهايي و انزوا رسيدن به آن ممكن نيست .اينكه كسي تمام فنون و مهارتها را ياد مي گيرد ,به خاطر وجود او در خانواده باشگاه مي باشد.بدون داشتن سن سي و سمپاي ممكن نيست بتوان حرفه كسي را هيچوقت ياد گرفت.اين بخاطر اين است كه در مشرق زمين افراد به سن سي و سمپاي احترام مي گذارند و نسبت به باشگاه خود متعهد و وفادار هستند. آنها باشگاه را مانند اعضاي خانواده خود مي پندارند.ممكن است, جدا از آنها در پيدا كردن راه كاملاً ناتوان شوند.
پس معلوم شد كه راه زيادي براي رسيدن به مرتبه شودان وجود دارد تا رسيدن به مرتبه شودان وجود دارد تا رسيدن به يك فرد ماه در كاراته. رسيدن به مقام شودان به معناي تبديل شدن به يك شاگرد كامل در مورد حرفه خود و بزرگ بالغ در خانواده خود مي باشد. اين شروعي است براي رشد در فهم و ادراك, رقابت, مسئوليت پذيري, فروتني و تواضع, ادب , وظيفه, وفاداري و تمام موارد بزرگ و پر جنبه ديگر بوشيدو, كه براي مردم مشرق زمين پايه و اساس شخصيتي استوار است . رسيدن به رتبه شودان اولين قدم بزرگي است كه براي وصول به انسان كامل بايد برداشته شود.
ترجمه و ویرایش : افشین طباطبایی
از : ريچارد بايلرجن
[…] سن‌سی معناي آموزگار را ندارد. در ژاپن احترام به افراد مسن از اهميت خاصي برخوردار است. براي مردم مشرق زمين, مسن يا پير بودن يعني فرد به اندازه كافي عاقل بوده است كه توانسته تا اين حد عمر كند. برخي ممكن است پدربزرگ خود را سن‌سي يا “فرد محترم “صدا بزنند. آنچه كه به تنهايي موجب ميشود به او احترام بگذارند, توانايي او رد بقا و غلبه بر مشكلات است. او حتماً از زندگاني دراز خود درس‌هاي زيادي گرفته است. پس چيزهاي زيادي براي ياد دادن به جوانها دارد. به‌طور مشابه سمپاي به معناي ساده ارشد است و نه سابقه مانند سن‌سي, ممكن است كسي عموي خود را سن‌سي برادر بزرگ خود را سمپاي خطاب كند. […]