چوکی موتوبو

«چوکی ­موتوبو» (۱۹۴۴-۱۸۷۱) سومین فرزند یک خانواده بود و در دهکده­ کوچک «آکاهیرا» در ایالت «شوری» جزیره­ «اوکیناوا» متولد شد. پدرش یک «آجی» Aji (به معنای لُرد- فرد اشرافی) بود. به این دلیل او «موتوبو» نام گرفت. در خانواده­ «موتوبو» یک هنررزمی به نام«تی» (Ti) (که مختص طبقه­ نجبا بوده و شامل فنون گرفتن و قفل کردن بود) به­ طور سنتی آموزش داده می­شد. به ­خاطر رسوم اوکیناوایی تنها پسر ارشد می­توانست فنون مبارزه «تی» را فرا گیرد. درحالی­که برادر بزرگتر او، «چویو»، هنر رزمی خانوادگی را آموزش می­دید، «چوکی موتوبو» تصمیم گرفت تحت­ نظر یک مربی دیگر آموزش ببینید. طبق سنن آن زمان او مجاز نبود هیچ هنررزمی را محرمانه یاد بگیرد، ولی برادرش «چویو» بعضی از تکنیک­ ها را به او یاد داد. هم­زمان «چوکی» با علاقه به تمرین با «ماکی­وارا»، دو سرعت، وزنه­ برداری، بالا رفتن از صخره­ ها می­پرداخت. به­ واسطه­ سرعت حرکات،­ او به موتوبوی میمون معروف شده بود (موتوبو زارو).

بعد از مدتی «موتوبو» کسی را پیدا کرد که نزد او آموزش ببیند، «یاسوتسونه آنکو ایتوسو» (ایتوسو کاتاهای «کوشانکو» و «باسای» را به نسخه­ های «باسای­­ شو» و «باسای­ دایی» جداسازی ­کرد. بعد از مرگ «ایتوسو» در سال ۱۹۲۸، «چوسین ­چی­بانا» سرپرست «شورین­ریو» شد. «چی­بانا» تصمیم گرفت نام سبک را «کوبایاشی شورین­­ ریو» بگذارد تا نشان دهد سبک اصلی «ایتوسو» است)

«چوکی­ موتوبو» نوجوان پرخاشگری بود و اغلب با مردم درگیرهای خشونت­بار پیدا می­کرد. او دایم به دنبال کسی برای زورآزمایی می­گشت. با وجودی که در همه­ مبارزات پیروز نبود، اما اکثر حریفان خود را شکست می­داد، و سعی می­کرد از هر مورد؛ چه پیروزی، چه شکست درس بگیرد. استادش، «ایتوسو» وقتی فهمید او چه می­کند از «دوجو» اخراجش کرد.

به ­خاطر آبروریزی­ های که «موتوبو»، درست می­کرد هیچ کجا به او روی خوش­ نشان نمی­دادند، حتا خانواده­اش چندان روی خوشی به او نشان نمی­دادند. از این­رو تصمیم گرفت دهکده­ «آکی­ هارا» را ترک کند و به­ جای دیگری برود. او به «توماری» در نزدیکی «ناها» رفت. در «توماری» استاد بسیار معروف «شورین ­ریو» به نام «اوکوساکو ماتسومورا» زندگی می­کرد. «ماتسومورا» در بیش­تر مبارزاتش پیروز شده و غیرقابل شکست بود و لقب «Bushi» یعنی شوالیه را از پادشاه اوکیناوا گرفته بود. با وجودی که «ماتسومورا» یک جنگجوی واقعی بود، ولی هر روز تمریناتی را انجام می­داد که ما امروز به آن کاتا می­گوییم.

چون «ماتسومورا» جنگجویی بود که هرگز از مبارزه هراسی نداشت، او نوجوانی مثل «چوکی موتوبو» را بهتر از هر معلم دیگری درک می­کرد، ازاین­رو «موتوبو» را به­ شاگردی پذیرفت، اما تحت شروطی خاص. «موتوبو» می­باید «کی­ هون» و کاتا تمرین می­کرد، و از آموزش مبارزه محروم بود. «موتوبو» راهی یافت تا مخفیانه هنرجویان دیگر را در حال آموزش مبارزه تماشا کند. «موتوبو» هم­چنان با مردم در می­افتاد و گردن­ کلفتی می­کرد.

«موتوبو» بعد از چند سال تمرین زیر نظر «کوساکو ماتسومورا» به سرزمین اصلی ژاپن مسافرت کرد (در این هنگام او برای خود سبکی هم ابداع نموده بود). هنگامی که به «کیوتو» رسید، اعلامیه­ شرکت در مسابقه با یک بوکسور خارجی را دید. «موتوبو»، کسی که سرش برای این چیزها درد می­کرد، داوطلب شد. در دو راند، بوکسور روسی مرتب به «موتوبو» حمله کرد، «موتوبو» با خونسردی تمام حملات او را  ساباکی (جاخالی) نمود و در راند سوم بوکسور تنها با یک ضربه­ ساده «شوتی» (کف گرگی) «موتوبو» نقش زمین یا «ناک­ اوت» شد.

تماشاگران بهت­ زده شدند. که چگونه یک ژاپنی ریزه­ اندام کوتاه قد، بوکسور شکست ­ناپذیر روسی را با یک ضربه بی­هوش کرده بود. «موتوبو»، بلافاصله برای خود شهرتی کسب کرد و در «کیوتو» ماند، و شروع به آموزش هنرهای­ رزمی کرد. طی اقامت­ش در «کیوتو» او اعتبار بالایی برای مهارت، مبارزه و تدریس پیدا نمود. «موتوبو» به ­عنوان مبارزی شکست­ ناپذیر و غیرقابل پیشبینی شناخته شد، برخی لقب بزرگترین مبارز ژاپنی را به او دادند.

استادان سبک­ های دیگر به شاگردان­شان توصیه می­کردند زیر نظر «موتوبو» آموزش ببینند و روش  مبارزه­ی او را بیاموزند. به این دلیل تأثیر سبک «موتوبو»، شامل تکنیک­ های پرتاب و دست به گریبان شدن، مثل آن­چه در روش آموزش خانوادگی­ش (تی) به ­کار می­رفت غیرقابل اجتناب است. «موتوبو در روزگار خودش کسی بود مثل اویاما – یا شاید اویاما کسی بود مثل موتوبو، و  شاید اگر او مربی اویاما بود بر زندگی اویاما بیش­تر از «فوناكوشی» تأثیر می­گذاشت»

 تنها کاتایی که «موتوبو» آموزش می­داد «نای­ هان­ چی» (نان­ فان­ چی­ یا تکی) بود این کاتا توسط «موتوبو» با فنون گرفتن و پرتاب کردن ارتقا یافت.  هنگامی که «موتوبو» بعد از مدت­ زیادی با برادر بزرگش «چویو» ملاقات کرد، هر دو تصمیم گرفتند سبک­ های­شان را و همین­طور مهارت­ یکدیگر را در کومیته مقایسه کنند. برخلاف انتظار «چوکی»، برادر بزرگترش با استفاده از متد خانوادگی­شان (تی) او را به سادگی شکست داد. «موتوبو» سال­ های متمادی را به مبارزه، زورآزمایی و غلبه بر دیگران طی کرده بوده و شکست از برادرش رازهای زیادی از فنون «تی» را به او آموخت.

«چوکی موتوبو» در ۱۹۲۲، به توکیو آمد و مدت کوتاهی به «فوناکوشی» در امر آموزش کاراته به ژاپنی­ ها کمک کرد. گرچه هردوی آن­ها تحت­ نظر «ایتوسو» تعلیم دیده بودند، ولی «موتوبو» بیش­تر تمایل به مبارزات خیابانی و درگیری داشت درحالی­که «فوناکوشی» مردی صلح­جو بود.

«موتوبو» کاملا با شیوه­ کاراته «فوناکوشی» مخالف بود. و برای اثبات نظرش یک «جودکا» را به باشگاه «فوناکوشی» برد تا با او مبارزه کند، «فوناکوشی» هم که به فنون گرفتن و گلاویز شدن آشنایی نداشت و در ضمن بیش از شصت سال سن­ش بود، مغلوب او گردید، اما فرد «جودوکا» از دستیار «فوناکوشی» یعنی «اوتسوکا» که در فنون جودو مهارت داشت، شکست خورد.

«موتوبو» در ۱۹۳۶ هنگامی­که، شصت­ و پنج سال داشت، به «اوکیناوا» بازگشت، جایی که تمرین و آموزش خود را با «کن ت­سو یابو» آغاز کرد. علاوه بر برادرش «چویو» تنها کسی که توانست او را شکست دهد، همین «یابو» بود. او استادان قبلی­ش را ملاقات کرد تا درباره­ گسترش کاراته در سرزمین اصلی ژاپن صحبت کند. او بعد از تکمیل یک دوره­ بازآموزی «کی­ هون»، کاتا و دیگر تکنیک­ ها به روش درست، دوباره به توکیو رفت و تا سال ۱۹۳۹ به تدریس کاراته ادامه داد، در آن سال برای آخرین بار به «اوکیناوا» بازگشت و تا زمان مرگش در ۷۳ سالگی (۱۹۴۴) همان ­جا ماند.

«چوکی­ موتوبو» یکی از نخبگان هنرهای­ رزمی نسل خود می­باشد. در آن زمان افراد دیگری از جمله «مابونی»، «فوناکوشی»، «می­یاگی»، «اوتسوکا» توانستند سبک­ های خاص خود را پایه­ گذاری کنند، که این امر باعث گسترش کاراته در ژاپن و بعدها در جهان شد. اگرچه «موتوبو» شخصا هیچ سبکی را بنیان نگذاشت، اما نقش و تاثیر افکار و روش مبارزه و تمرینات او در سیر تکاملی کاراته غیرقابل­ انکار است.

سبک­ های متعددی از «شوری­ریو»، «شورین­ ریو»، «ماتسوبایاشی ­شورین­ ریو»، «کوبایاشی­ شورین­ ریو» (کوگاها) «یاکوشو­شوره­ای­­ریو»، «شیتوریو»، «کن­ شین­ کان­ریو»، و مخصوصاً سبک­ های مدرن، «یامادا­ ریو»، «ای­شین­­ ریو»، «شین­تو»، «شی­زن­­ ریو»، «شی­تو­ریو»، «کن­شین­ کان­­ری»، «وادوریو»، «توزان­ ریو»، «چیتوریو»، «کمپوی­ اوکیناوایی» (ناکامورا)، «ایشین­­ ریو» برخلاف بقیه سبک­ های کاراته مستقیم یا غیرمستقیم تحت­ تاثیر آن­چه «چوکی­ موتوبو» رواج داد، قرار گرفته­ اند. همین­طور «جی­ سن کاراته» بر پایه­ توانایی­ های هوشمندانه تکنیک­ های «کی­ هون» و «کومیته» قرار داشت.

واژه­ جی­ سن (Jissen) که در کیوکوشین هم معروف است، یا جی­ سن کاراته (جی­ سن از لحاظ ادبی به معنای مبارزه واقعی است)، در اولین روزهای کاراته به «چوکی­ موتوبو»، مبارز شکست­­ ناپذیر خیابانی اهل «اوکیناوا» و بنیان­ گذار «شوری­­ریو» به نام مستعار «موتوبوزارو» (موتوبوی میمون) نسبت داده می­شود.