تكبر و غرور ورزشکار

آن­هايي كه اهل خواندن زندگي خصوصي ورزشكاران هستند، مي­دانند كه ويژگي­هاي شخصيتي ورزشكاران از زمين تا آسمان با هم فرق دارد. بعضي ورزشكاران، بعد از دوره ركود يا افت، دوباره اوج مي­گيرند اما بعضي در همان ركود باقي مي­ مانند و افسرده مي­شوند. اخيرا روان­شناسان ورزشي، مفهوم ديگري را نيز در اين بحث وارد كرده ­اند؛ يك ويژگي شخصيتي با عنوان غرور افراطي. در ادامه با مدیر ذهن همراه باشید.

غرور افراطي از اوايل قرن بيستم مفهوم مورد علاقه روان­شناسان بوده است: «گرايش افراطي به بي­ عيب و نقص بودن، كوچك­ترين اشتباه خود را گناه نابخشودني دانستن و مضطربانه در انتظار  پيامدهاي شكست نشستن». به بيان ساده­تر، اين افراد معيارهاي خيلي خيلي بالايي را براي موفقيت در نظر مي­گيرند و اگر به آن اهداف بلندپروازانه نرسند، خود را شكست خورده مي­دانند. آن­ها دنيا را با قانون همه يا هيچ مي­شناسند و هر نتيجه­ اي را يا شكست كامل مي­دانند، يا موفقيت كامل (سياه و سفيد).

در ورزش، اين پديده به وضوح در نظر ورزشكاران بعد از انجام مسابقه نمود پيدا مي­كند.آن­هايي كه مساوي گرفتن را يك شكست بد مي­دانند و اصلا به عوامل ديگري كه در نتيجه ­گيري دخيل هستند، توجهي ندارند؛ احتمالا افرادي مغرور هستند. اگر قبل از مسابقه نيز سراغ ورزشكاران با غرور كاذب (باد دماغ دارند) برويد، مي­بينيد كه بيش از هرچيز ديگري، ترس از شكست ذهن شان را مشغول كرده.

مفهوم غرور را يك روان­شناس به نام هاماچك به غرور ب­هنجار و نابهنجار تقسيم كرد. كساني كه غرورشان ب­هنجار يا سازگارانه است، معيارهايي را براي خود در نظر مي­ گيرند اما به ­جاي اين­كه آن معيارها برايشان مهم باشد، خود تلاش كردن براي رسيدن به هدف در نظرشان اهميت دارد.

در واقع؛ اين افراد از كار و تلاش زياد لذت مي­برند و وقتي كه در انجام دادن يا ندادن كاري آزادند، سعي مي­كنند آن را به بهترين نحو ممكن انجام دهند. غرور بهنجار نه تنها موجب مشكلي نمي­شود، بلكه باعث مي­شود، فرد استعدادهاي خودش را شكوفا كند و به احساس رضايت مطلوبي دست يابد. غرور ناب­هنجار اما به ­همان تعاريف اوليه نزديك است. افراد با غرور ناب­هنجار با روان­ رنجور، بيشتر در فكر آن هستند كه مبادا اشتباهي از آن­ها سر بزند.

آن­ها هيچ وقت كاملا احساس پيروزي نمي­كنند و حتي اگر از ديگران بهتر كار كنند، بازهم احساس رضايت ندارند. اين افراد تا به موفقيت دست پيدا مي­كنند، خودشان را سرزنش مي­كنند كه چرا به هدف بالاتري دست پيدا نكرده ­اند. آن­ها در اين زنجيره بي­ انتها گرفتار مي­شوند و هميشه با خودشان درگيرند. ورزشكاران مغرور داراي باد دماغ مي­توانند محدوديت ­هاي بدني خودشان و محدوديت­ هاي امكانات جامعه را بپذيرند و براساس آن، اهداف انعطاف­ پذيري مانند كسب يك مقام خوب در مسابقه را براي خودشان در نظر بگيرند. آن­ها براي رسيدن به اين هدف تلاش مي­كنند و همين تلاش هم آن­ها را راضي مي­كند و اعتمادبه ­نفس شان را بالا مي­برد.