سبک‌های رزمی

سبک‌های رزمی

ماهیت هنرهای رزمی بر ظرافت­‌های استفاده از تکنیک­‌ها و فنون جنگی با  دست­ خالی در برابر مهاجمان تکیه و به پرورش فیزیک و متافیزیک به­ عنوان دو بال موازی نظر دارد. درگذر تاریخ، بیشتر به چگونگی و دلایل کاربردی، اصول دفاع و ضربه، تکنیک‌ها و جنبه‌های روانی توجه شده تا تاریخچه­ روزنگار وقایع، تولدها، مرگ­ها و اتفاقاتی از این­ گونه.

اغلب سبک‌های رزمی ادعا می­کنند بهترین و مؤثرترین شیوه­‌های مبارزه از جمله مبارزه بین دو جنگ­جوی حرفه‌­ای را دارا هستند و کامل­ترین روش‌های استفاده از سلاح‌های رزمی مختلف و تکتیک‌­های دفاع شخصی، خلع سلاح و… را ارایه می­کنند، که البته ارزیابی و سنجیدن­شان، کار ساده‌ای نیست. بسیاری از هنرجویان هنرهای رزمی علاقمند به مقایسه دانش فنی خود با سبک‌های رزمی دیگر هستند تا سرنخ‌هایی از برتری خود بیابند. مسابقات، کمپ‌ها، سمینارها و… همایش­هایی هستند که حول محور کاراته در نقاط مختلف جهان برگزار می­شوند و زمینه­ ساز حضور هنرجویان و اساتید رزمی، از سبک‌های رزمی و رشته‌های گوناگون است. هنرجویان در موضوعات کاتا، مبارزه، نمایش با یکدیگر به رقابت می­پردازند. اساتید به داوری و قضاوت و نظارت می‌­نشینند و در مجموع هنرجویان به کسب تجربه و پیش­کسوتان به عرضه­ تجربه مشغول­ند. قوانین و مقررات حاکم بر مسابقات، براساس سبک، کشور، سازمان، درجه، وزن، سن و … دسته­ بندی می­شوند.

رشته‌های گوناگون هنرهای رزمی اهمیت متفاوتی به مسابقات می­دهند. درحالی که رشته‌هایی مثل بوکس، موای تای و جوجیتسو، روش‌های آزاد مبارزه را در میدان مسابقات تجربه می­کنند. سبک‌های رزمی از قبیل آیکیدو و… چنین مسابقاتی را به طور کامل مردود می­دانند. دسته­‌ای از استادان، شرکت در مسابقه را بهانه­‌ای مؤثر در سمت و سوی بهتر بار آمدن و پرورش هنرجویان می­دانند. برخی دیگر عقیده دارند، تمریناتی که به خاطر هدف شرکت در مسابقه، برنامه­ ریزی و اجرا می­شوند، فقط اثر و ارزش مبارزه­­ اصیل هنرهای رزمی را از بین برده و فکر هنرجو را به بردن و گرفتن جایزه سوق می­دهد و اعتبار و جایگاه هنررزمی و اهداف عالی آن­را تخریب کرده و می‌­زداید. به تازگی شکل جدیدی از مبارزات خشن پدیدار گردیده است!

(Ultimate Fighting Championship) UFC) در آمریکا وMMA در ژاپن Martialarts) Mixed)  جریانات اقتصادی زیرزمینی، شرط­بندی‌های خلاف قانون و باندهای نزول خوار سیاه و… از جمله گردانندگان اصلی این گروه­‌ها هستند و فضای تاریک و غم­باری بر بازیکنان این گروه‌ها حاکم است. برخی به­ واسطه­ آسیب جسمی، از دور خارج می­شوند و یا برای تصاحب پولی هنگفت، بی­ مهابا یکدیگر را کتک می­زنند و مانند گلادیاتور­های قرون وسطی می­جنگند. این شیوه با روح اصیل هنرهای رزمی مغایرت دارد و جز خدشه­ دار کردن فرهنگ لطیف هنرهای رزمی نتیجه­ دیگری ندارد و نزد استادان بزرگ ساده ­لوحانه و ناشی از تفکرات بدوی است.

برخی از استادان سبک‌های رزمی آزاد معتقدند که منظور و مقصود اصلی هنرهای رزمی مغلوب ساختن حریف، یا دشمن، در یک رویارویی تن به تن می­باشد. امتیاز دهی به تعداد ضربات در مسابقات و بُرد و باخت به شکل بازی را، ناعادلانه و امری خطا می­دانند. آنان براین باورند که شمردن تعداد ضربات وارده (هرچند سبک) به بدن حریف و کسب امتیاز و برنده شدن، هنر رزمی نیست، بلکه بازی و ورزش محسوب می­گردد. باور صد در صد این نظریه ما را به سمت مسابقاتی بدون قوانین همانند جنگیدن گلادیاتورهای قدیمی سوق می­دهد. در گذشته­‌های دور، مبارزه تا خارج شدن یکی از دو حریف از صحنه­ مسابقه به شرط ناکار شدن­­ش ادامه داشت و تنها قانون حاکم، از پای در آمدن یکی از دو طرف بود ولی با تحولات اجتماعی دنیای مدرن و پرهیز از خشونت، ناگزیر مناسبات موجود بر هنرهای رزمی هم متأثر از ارتقاء فرهنگ، تغییر کرد و به ­سمت کاهش آسیب­ پذیری و دوری از خشونت سوق پیدا نمود.

به قول سوسای اویاما، هنرجویان رزمی مجبور به کنار گذاشتن شمشیرهای سامورایی (که مظهر مرگ و برد و بـاخت بودنـد) شدنـد و شمشیر جـای خود را به برتـری­‌هـای فکـری و معنـوی داد. مقایسه­­ سطح فنی رزمی­ کاران بوسیله­ برد و باخت در مسابقات، قطعا نمی­تواند معیاری برای قضاوت و برتری هنرجویان در سبک‌های رزمی گوناگون باشد. اگر چه هر سبکی در روش اجرا و حل و فصل تکنیک‌های درگیری، نظر و اندیشه­‌ای خاص دارد و غالب هنرجویان سبک­‌های مختلف باغرور و تعصب به رشته­ خود می­نگرند و ادعای برتری و بهتر بودن دارند، ولی اظهارنظر در مورد بهترین هنر رزمی و نسخه پیچی برای سبک­‌های جدا، کار بسیار دشوار و مشکلی است.

فنون مبارزه و شیوه‌های جنگ­آوری، پیچیده و نامحدودند. در قرون گذشته، جنگ­جویان حرف‌ه­ای، سامورایی­‌ها، شوالیه­‌ها و… عمری را در آموزش روش جنگاوری سپری می­کردند و تجربه و هنر و توان رزمی خود را با تمرین مستمر صیقل زده و آماده نگه می­داشتند و هنر رزمی‌شان نیازی اجتماعی و امری لازم به ­شمار می­آمد. در حالی که امروز هنرهای رزمی، امری فوق برنامه و مکتبی عرفانی برای تهذیب و تندرستی و تأدیب اجتماعی به حساب می­آید. یادگیری روش­‌ها مبارزه و دفاع با دست خالی نیازمند سال­‌ها تمرین است. مهارت­‌های عمیق و حرفه‌ای در این زمینه در گذر زمان با ممارست و تمرین و سخت‌کوشی به چنگ می­آید و تجربه‌­ای است عملی نه اندیشه‌ای نظری.