تختی

غلامرضا تنها ۹ سال در دبستان و دبیرستان منوچهری خانی­‌آباد، به تحصیل پرداخت. در تحصیل هیچ وقت شاگرد اول و ممتاز نبود، اما در عرصه­ زندگی طلایه­‌داری یگانه شد. خودش می­گفت: «حضور در میان مردم درس‌هایی به من آموخت که فکر می‌کنم هرگز نمی­توانستم در معتبرترین دانشگاه‌ها کسب کنم. زندگی همچنین به من آموخت که مردم را دوست بدارم و تا آن­جا که توان دارم، به آنان کمک کنم، حال این کمک از چه طریقی و از چه راهی باشد، مهم نیست».

تختی علاوه بر عناوین قهرمانی، به لحاظ منش و رفتار انسانی و سجایا و مکارم اخلاقی و نوع دوستی شهرتی جهانی داشت. تختی از سال ۱۳۴۲ بارها به ساواک احضار شد (به خاطر محبوبیت زیاد و پایگاه مردمی و ارتباط با روحانیت) و از نظر مالی در مضیقه قرار گرفت. اطرافیان شاه با ناکامی از نزدیک کردن او به دربار و حکومت، فشارها را افزایش دادند. تختی حتا در مواردی از ورود به ورزشگاه‌ها منع می­شد. او پس از دوری دو ساله از رقابت­های ورزشی برای چهارمین بار در بازی‌های المپیک شرکت کرد و برای نخستین بار در این بازی­‌ها مدالی کسب نکرد.

در چنین شرایطی تختی سال ۱۳۴۵ در بازی­‌های جهانی تولیدو شرکت کرد و دست خالی به ایران بازگشت. او قبل از عزیمت به آخرین سفرش در میان مردمی که برای بدرقه­ آمده بودند به خبرنگار “ کیهان ورزشی“ گفت:“ هیچ چیز نمی‌تواند مرا خوشحال کند، پول، مدال طلا، عشق. نسبت به این مردمی که به فرودگاه آمده‌اند، احساس شرمندگی می‌کنم. راستی چقدر محبت بدهکارم؟ برخلاف تصور و انتظار طرفداران شاه، محبوبیت تختی پس از دو ناکامی نه تنها کمتر نشد که افزایش نیز یافت.

آدمی با موقعیت تختی کارش را از دست داده بود. به استادیوم راهش نمی­دادند. نمی­گذاشتند کشتی بگیرد. هویت اجتماعی آدمی مثل تختی برایش همه چیز بود. تمام امکانات اجتماعی او را گرفتند. حتی چند نشریه قبل از مرگ تختی به او اتهامات اخلاقی زدند. حکومت میل داشت تختی بدون تمرین و آمادگی جسمی و روحی به المپیک رود و با شکست خوردن، محبوبیتش در میان مردم از دست برود. مردم نیز خواهان شرکت او در مسابقه‌های جهانی بودند.

یک سال بعد جسد بی جان غلامرضا تختی در اتاق شماره ۲۳ هتل آتلانتیک تهران که مجاور سازمان امنیت کشور بود، پیدا شد و میلیون­‌ها ایرانی را به سوگواری کشاند. عوامل ساواک ظاهر امر را به شکلی طراحی کردند که دال بر خودکشی تختی باشد، و دلایلی همچون ناراحتی‌های روحی و مشکلات مالی را مطرح کردند. ولی هیچ­ نوع تحقیقی برای قتل به عمل نیامد.

اخبار رسمی که همان شب منتشر شد از خودکشی او حکایت داشت. ادعایی که مردم باور  نمی­کنند. جلال آل احمد در مقاله‌ای که سال ۱۳۴۷ منتشر کرد با اشاره به مراسم سوگواری تختی می­نویسد: «از آن همه جماعت هیچ­کس، حتا برای یک لحظه، به احتمال خودکشی فکر نمی­کرد».

بزرگداشت و تکریم هر ساله­ جهان پهلوان تختی، ستایش عطوفت و مهر و افتادگی است، در ایران هیچ­گاه قدرت­ بدنی به تنهایی ستوده نشده است (این موضوع در بیش­تر نقاط جهان معنی دارد). پهلوانان ایران به این دلیل مورد احترام و ستایش بوده‌اند که قدرت­ بدنی خود را در خدمت اهداف الهی، انسانی، ملی و اخلاقی به­ کار می­برده­‌اند. در میان ورزشکاران؛ پوریای­­ ولی، پهلوان ­اکبر خراسانی و دیگر نامدارانی بوده­‌اند که چون در راه حق­‌طلبی گام بر می­داشتند، همواره تکریم شده‌اند.

در دوران معاصر نیز محبوبیت جهان ­­پهلوان ­­تختی نه به­ دلیل قهرمانی­‌ها و مدال‌ها بلکه به ­­واسطه­ صداقت و مردمی بودن و اعتقادات پاک اوست. فضایلی که به عنوان مردی شرافتمند و الگوی اخلاق و درستکاری از خود نشان می­داد.

هر سال باید از او گفت و گفت. این قطعا یکی از سنت‌های پسندیده­ ماست و باید آن را پاس داشت. نه اندوه برای فقدان تختی، بلکه یادآوری خاطرات نیک­‌اش، شرافت­‌ها، برجستگی‌های اخلاقی، مرام ورزشی، تربیت دینی و ده­‌ها صفت ارزشمند انسانی دیگر او که باعث شده‌­اند نامش تا ابد زنده بماند.